اهميت بازي فكري و تاثير آن بر رشد ذهني كودكان و نوجوانان | گنجینه بازیهای فکری و آموزشی شازده کوچولو

نام مقاله: اهميت بازي فكري و تاثير آن بر رشد ذهني كودكان و نوجوانان

مقاله پیش رو مطالب زیر را پوشش خواهد داد:

 

تعریف بازی فکری

بازیهای فکری چاله هایی هستند که انسان را برای حرکت در مسیر ناهموار و پر پیچ و خم زندگی آماده می کند. وقتی کودک در زمان مناسب بتواند در این چاله ها قرار گرفته و خودش آنها را حل کند ، آمادگی روبرو شدن با مشکلات و مسائل مختلفی که در زندگی رخ می دهد ، دارد. آگاهی والدین نسبت به اهمیت بازی فکری و تاثیر آن بر رشد روانی و فکری کودک امری ضروری است.

والدین عزیز باید دقت داشته باشند در انجام بازی فکری رسیدن به هدف برای کودکان در اولویت نیست. بلکه اولویت ، آشنایی با طول مسیر بازی و مواجه شدن با چالش های آن می باشد. توجه به طول مسیر بازی موجب سیناپ سازی در مغز بین نورون ها می شود و به این ترتیب کودک باهوش تری خواهیم داشت. سیناپس های جدید رابطه های جدیدی در مغز ایجاد می کنند. در واقع بازی فکری محیط سازی می کند. برخی والدین وقتی بازی فکری برای کودک خود خریداری می کنند یکبار بازی را برای او انجام می دهند و پس از آن به خود او می سپارند. این کار کاملا اشتباه است زیرا نه تنها هزینه ای که برای خرید بازی داده اند بیهوده بوده بلکه یک فرصت و موقعیت خوب را از بچه سلب کرده اند. در عین حال از نظر روانی نیز آنها وابسته به هدف خواهند شد.

فرض کنید برای شخصی معمایی طرح کنید؛ تا زمان پاسخگویی به معما در مغز این فرد واکنشهای شیمیایی ( ارادی و غیر ارادی ) صورت می گیرد که باعث می شود فرد از نظر ذهنی ، قوی تر ، قدرتمند و باهوش تر شود. بازیهای فکری موجب درگیر شدن ذهن فرد شده و او را وادار به فکر کردن می کند. به این ترتیب ذهن تقویت می شود و یک ورزش مغزی محسوب می گردد. پس از پاسخگویی به معما در مغز هورمون دوپامین ترشح شده و فرد احساس رضایت مندی بیشتری از خود دارد. سخن آخر این است که رشد فکری، رشد روانی و رشد جسمی را از کودکان خود دریغ نکنید و در همه مراحل مراقب پرورش آنها باشید.


 

آشنایی با انواع بازیهای فکری

انواع بازی فکری برای کودکان

وقتی می خواهید بازی فکری برای کودک تهیه کنید چه نکاتی باید در نظر بگیرید؟ چه نوع بازیهای فکری وجود دارد و به چند دسته تقسیم می شود؟ نسبت به سن هوشی کودک بازی را خریداری کنید و به سن تقویمی او توجه نکنید.

1- بازی های حسی و حرکتی:

پرورش مهارتهای حسی و حرکتی کودک که از بدو تولد تا 3 سالگی بسیار مفید هستند و روی عضلات ریز و درشت کودک تاثیرگذار است. بازیهایی مانند جامپینگ، واکر، بولینگ، حلقه های هوش، مکعب های رنگی، جایگذاری اشکال و دومینوها شکل هایی از جمله این بازیها هستند. برای مشاهده کلیه بازیهایی که در تقویت مهارت های حسی حرکتی کودکان و نوجوانان موثر هستند لطفا بر روی لینک زیر کلیک نمایید:

مهارت حرکتی

دومینو مارپیچ

2- بازی های دو بعدی:

بازیهایی که از نظر دو بعدی موجب رشد و پرورش کودکان می شود. از ۱۸ ماهگی به بعد آغاز می شود. پازل های پله ای، پازلهای با قطعه های زیاد، انواع جورچین های آهنربایی و چوبی.

3- بازی های سه بعدی:

حجم سازی و تجسم فضایی را در کودک پرورش می دهد و معمولا از سن ۴ سالگی به بالا مفید واقع می شوند. بازیهایی مانند میله و مهره و خانه سازی، رباتیک، سازه سازی جزو بازی های سه بعدی به حساب می آیند.

4- بازی های خلاقیتی:

همان بازیهای دو بعدی و سه بعدی هستند با این تفاوت که کودک اجازه دخل و تصرف در بازی دارد. کودک می تواند هر جا دوست دارد قطعه های بازی را قرار دهد و با خلاقیت خودش چیزی بسازد. این نوع بازیها روی هوش انتقادی و خلاقیت کودک تاثیر مثبت دارد. برای مشاهده کلیه بازیهایی که در تقویت مهارت های خلاقیتی کودکان و نوجوانان موثر هستند لطفا بر روی لینک زیر کلیک نمایید:

مهارت خلاقیت

5- بازی های تحلیلی:

معمولا انفرادی هستند و استقلال عمل را در کودک تقویت می کنند. دقت، تمرکز و طبقه بندی نیز جزو مزایای آن است. بازی های استدلالی و معمایی همانند انواع بازیهای تولید شده توسط مجموعه رانی پارک، کیوبیس، تانگو، تیک کار اوت  و انواع روبیک ها جزو بازیهای تحلیلی هستند. برای مشاهده کلیه بازیهایی که در تقویت مهارت های تحلیلی و حل مساله کودکان و نوجوانان موثر هستند لطفا بر روی لینک زیر کلیک نمایید:

مهارت حل مساله

6- بازی های سرعت عمل:

در این بازی ها سرعت عمل و زمان بسیار دخیل است.؛ یعنی در عین حال که باید دقت و تحلیل خوب داشته باشند نیاز است سرعت بالایی هم داشته باشند. معمولا دو یا چند نفره هستند و از ۵ سال به بعد شروع می شود. سرعت واکنش بسیار مهم است و تاثیر آن بر رشد کودک مربوط به افزایش قدرت تصمیم گیری در کودکان می باشد. بازی تیزبین، کاپوچین، دست چین و تردست از جمله بازیهای سرعت عمل هستند. برای مشاهده کلیه بازیهایی که در تقویت مهارت های تحلیلی و حل مساله کودکان و نوجوانان موثر هستند لطفا بر روی لینک زیر کلیک نمایید:

مهارت سرعت عمل

 

بازی کریدور

 

بازی کاپوچین

 

بازی تیزبین

7- بازی های ادراکی:

دو یا چند نفره هستند و روی هوش کلامی و قوه تخیل کودکان تاثیرگذار است. بازیهایی مانند گمانه و استوژیت از این دست بازیها هستند.

8-بازی های استراتژیک:

معمولا از ۸ سال به بعد بازی می کنند و همه جوانب هوشی و حسی در نظر گرفته می شود و بیشترین تاثیر فکری را روی کودکان و نوجوانان دارد. شطرنج، بلاک آس، کریدور، پنتاگو، اتللو و هگزاگن از جمله بازیهای استراتژیک محسوب می شوند. هر کدام از بازیهای فکری یک موقعیت را برای فرزندمان دارد و آنها را برای رویارویی با موقعیتهای زندگی (زندگی بزرگسالی) آماده می کند. برای مشاهده کلیه بازیهایی که در تقویت مهارت های استراتژیک و راهبردی کودکان و نوجوانان موثر هستند لطفا بر روی لینک زیر کلیک نمایید:

مهارت استراتژیک

تاثیر بازی فکری بر رشد ذهنی کودکان و نوجوانان

انجام بازی فکری موجب ایجاد مهارتهای مختلفی در کودک می شود از جمله:

  • تقویت تفکر تحلیلی
  • افزایش درک مطلب
  • افزایش آگاهی
  • پرورش یادگیری مفهومی
  • گسترش تفکر جانبی و انتقادی
  • توسعه قدرت تخیل و خلاقیت
  • قدرت حل مساله
  • تقویت مهارت کلامی

۹ مزیت پازل بعنوان یک اسباب بازی فکری

۱- پازل ها یک ابزار خودیادگیری صحیح هستند؛ هنگام قرار دادن قطعه های پازل سر جای خودشان ، کودک ممکن است هر قطعه را بارها چرخانده و تستهای مختلف انجام دهد. این مساله یک راه یادگیری مناسب برای حل مشکل و تفکر انتقادی در کودک به شمار می آید.

۲- مهارت صحبت کردن؛ انجام بازی پازل فرصت مناسبی است برای توسعه مهارتهای کلامی کودکان. وقتی کودک یک قطعه خاص را می خواهد همزمان برای خود تشریح می کند که به دنبال چه چیزی می گردد. برای مثال با خود می گوید حالا قطعه گرد می خواهم یا قطعه آبی و غیره. پازل به کودکانی که حرف زدنشان به تاخیر افتاده کمک می کند.

۳- تقویت مهارت ریاضی؛ پازلهای اعداد مفاهیم اولیه ریاضی را بخوبی به کودکان آموزش می دهند. بچه ها یاد می گیرند چگونه قطعات را دسته بندی و سازماندهی کنند. همچنین توانایی مرتب کردن و برچسب گذاری قطعه ها را فرا می گیرند.

۴- هماهنگی چشم و دست؛ انجام بازی پازلهای چوبی تمرین بسیار خوبی است تا آنچه چشم می بیند، ذهن تصمیم به انجام آن گرفته و دست آن را اجرا کند. هماهنگی چشم و دست علاوه بر اینکه برای کودک لذت بخش است موجب تشویق و ایجاد استقلال در کودک نیز می شود.

۵- توسعه توان تحرک کودک؛ پازلها یک بازی سرگرم کننده برای تقویت توان محرک کودک هستند. این بازی قدرت عضله ها و انگشتان دست کودک را افزایش می دهد تا بتواند اشیا را در دست گرفته و نگه دارد. نکته در اینجاست که با تقویت عضله ، دست کودک بعدا توانایی نگهداشتن مداد را خواهد داشت.

۶- مهارتهای اجتماعی؛ وقتی برای تکمیل کردن پازل کودکان با هم همکاری می کنند به طور طبیعی صحبت می کنند، نوبت را رعایت می کنند و به یکدیگر کمک می کنند تا مشکلشان حل شود. تمامی این موارد مهارتهایی است که در اجتماع کسب می کنند.

۷- توسعه پایداری؛ کودک تا وقتی پازل را تکمیل نکند دست از کار نمی کشد. این نشان از پایداری و مقاومت اوست که می خواهد تا تمام شدن کار آن را ادامه دهد. وقتی پازل حل می شود کودک احساس موفقیت ، استقلال و اعتماد به نفس خواهد داشت.

۸- ایجاد قدرت تفکر انتزاعی؛ در ساخت پازل ، کودکان به دنبال فضای مناسب برای قرار دادن قطعه می باشند. آنها با استفاده از تفکر انطباق پذیر و انتزاعی روشهای مختلف را پیدا می کنند.

۹- افزایش قدرت تخیل و خلاقیت؛ بازی با پازلهای موزاییک ، قدرت خلاقیت و تخیل را تقویت میکند. رنگ و شکل آنها در تحریک سلولهای مغزی موثر است. وقتی قطعه ها سر جای خود قرار می گیرند حس تشویق و موفقیت در کودک تشدید می شود.

منبع: برگرفته از مجله ايران بازار

 

طراحی و اجرا: فروشگاه ساز سبدخرید